90 δισ. δάνεια στα χέρια των SERVICERS - Οι προκλήσεις
Της Βάσως Αγγελέτου
Απαιτήσεις ύψους 88 δισ. ευρώ διαχειρίζονται σήμερα οι servicers, οι οποίοι σηκώνουν το βάρος όλων των κόκκινων δανείων που έχουν απομακρυνθεί από το ενεργητικό των συστημικών τραπεζών αλλά παραμένουν στην οικονομία.
Σύμφωνα με τα στοιχεία για το 2023 που παρουσιάζει η Τράπεζα της Ελλάδος στην Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, τα 70 δισ. ευρώ εξ αυτών έχουν εξαγοραστεί από funds και διεθνείς επενδυτές, ενώ τα υπόλοιπα (10 δισ. ευρώ) παραμένουν στο τραπεζικό σύστημα. Στα εν λόγω ανοίγματα περιλαμβάνονται και εξυπηρετούμενα δάνεια τα οποία ανέρχονται στο 16% του συνόλου. Το μεγαλύτερο μέρος του εν λόγω χαρτοφυλακίου αφορά χαρτοφυλάκιο επιχειρηματικής πίστης (45,6%), ενώ ακολουθεί το χαρτοφυλάκιο στεγαστικής πίστης (31,9%) και, τέλος, το χαρτοφυλάκιο καταναλωτικής πίστης (22,5%).
Τα ανοίγματα που διαχειρίζονται οι servicers για λογαριασμό των funds έχουν στην πλειονότητά τους ανατεθεί σε αυτούς την τελευταία τριετία, στο πλαίσιο της υλοποίησης των στρατηγικών των πιστωτικών ιδρυμάτων για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων. Πράγματι, για τις τέσσερις συστημικές τράπεζες ο δείκτης NPE υποχώρησε το 2023 στο 6,6% έναντι 8,7% το 2022, ενώ στις μη συστημικές τράπεζες παραμένει στα επίπεδα του 37,6% έναντι 45,8% το προηγούμενο έτος.
Εντός του 2023, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες πέτυχαν τον επιχειρησιακό στόχο τους για μονοψήφιο ποσοστό NPE, με τις τρεις εξ αυτών (Eurobank, Εθνική και Πειραιώς) να διαθέτουν δείκτη κάτω από 5%. Αξιόλογη υποχώρηση του αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων διαπιστώνεται σε όλα τα επιμέρους χαρτοφυλάκια το 2023, με τη σημαντικότερη ποσοστιαία μείωση να εντοπίζεται στα δάνεια των νοικοκυριών (-31,4%), ενώ ως προς τα απόλυτα μεγέθη, σημαντικότερη ήταν η μείωση στα επιχειρηματικά δάνεια (-1,8 δισ. ευρώ).
Ανάγκη για περισσότερες ρυθμίσεις
Στο σύνολο του κόκκινου χαρτοφυλακίου που διαχειρίζονται οι servicers, η πλειονότητα αφορά σε καταγγελμένα δάνεια (74,5%), το 18,8% σε δάνεια που βρίσκονται σε καθυστέρηση άνω των 90 ημερών και το 6,7% σε ανοίγματα αβέβαιης είσπραξης (unlikely to pay). Το 2023 οι αποπληρωμές, οι ρευστοποιήσεις εξασφαλίσεων και οι διαγραφές ανοιγμάτων που διαχειρίζονται οι servicers για λογαριασμό των funds ανήλθαν σε 3 δισ. ευρώ και συγκεκριμένα οι αποπληρωμές ανήλθαν σε 1,7 δισ. ευρώ, οι ρευστοποιήσεις σε 7 δισ. ευρώ και οι διαγραφές σε 610 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται ότι δεν υπήρξε ουσιαστική μείωση των ανοιγμάτων υπό διαχείριση, καθώς οι καθαρές εκροές ήταν πολύ μικρές, αναφέρει η ΤτΕ.
Οι ρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν από τους servicers έως το τέλος του 2023 ανέρχονται στο 27,7% του χαρτοφυλακίου που ανήκει στα funds. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, το μεγαλύτερο ποσοστό αφορά σε λύσεις οριστικής διευθέτησης (48,2%) και ακολουθούν οι μακροπρόθεσμες λύσεις ρύθμισης (42,6%) και οι βραχυπρόθεσμες λύσεις ρύθμισης (9,2%). Στο τέλος του 2023, το υπόλοιπο των ρυθμισμένων ανοιγμάτων στα οποία έχουν εφαρμοστεί λύσεις οριστικής διευθέτησης ανήλθε σε 9,3 δισ. ευρώ, ενώ τα αντίστοιχα υπόλοιπα για τις βραχυπρόθεσμες ρυθμίσεις ήταν 1,8 δισ. ευρώ και για τις μακροπρόθεσμες ρυθμίσεις 8,2 δισ. ευρώ.
Ο Επόπτης, ωστόσο, εκτιμά ότι απαιτείται να καταβληθεί εκ μέρους των servicers μεγαλύτερη προσπάθεια, με στόχο την ενεργητικότερη διαχείριση των εν λόγω χαρτοφυλακίων με έμφαση στις ρυθμίσεις και τις θεραπείες. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, "λαμβάνοντας υπόψη την έως τώρα επίδοση και τη σημασία για την αποτελεσματική διαχείριση του μη εξυπηρετούμενου ιδιωτικού χρέους με παράλληλη αξιοποίηση του αδρανούς παραγωγικού δυναμικού, κρίνεται απαραίτητη η περαιτέρω βελτίωση της διαχείρισης των εν λόγω ανοιγμάτων από τις εταιρείες διαχείρισης".
Πιστωτικός κίνδυνος ανά κλάδο
Τον Δεκέμβριο του 2023 η χρηματοδότηση προς τις επιχειρήσεις, με στοιχεία εντός ισολογισμού, ανήλθε σε 113,4 δισ. ευρώ, αποτελώντας περίπου το 75,8% της συνολικής χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα από τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα. Ο λόγος των NPEs στο επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο διαμορφώθηκε σε 6% και οφείλεται κυρίως στο υψηλό ποσοστό NPEs των μικρομεσαίων (9,6%) και των πολύ μικρών επιχειρήσεων (23,6%).
Αναφορικά με τη διάρθρωση των χρηματοδοτήσεων στους κλάδους της ελληνικής οικονομίας, η κεντρική τράπεζα επισημαίνει ότι η μεγαλύτερη συγκέντρωση αφορά τις χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις (24% των συνολικών χρηματοδοτήσεων προς επιχειρήσεις). Ο δείκτης NPEs για τον εν λόγω κλάδο (0,7% τον Δεκέμβριο του 2023) κυμαίνεται σε επίπεδο πολύ χαμηλότερο του μέσου όρου του αντίστοιχου δείκτη των επιχειρηματικών δανείων.
Σε κλαδικό επίπεδο, τα υψηλότερα ποσοστά κόκκινων δανείων εντοπίζονται στους κλάδους της εστίασης (23%), της αγροτικής δραστηριότητας (19%), των κατασκευών (16%), του εμπορίου (11%), της υγείας (9%) και της μεταποίησης (9%). Υψηλά ποσοστά καταγράφονται και σε επιμέρους κλάδους της μεταποίησης, όπως ο κλάδος της κλωστοϋφαντουργίας (28%), της βιομηχανίας χάρτου, ξύλου και επίπλων (20%) και των λοιπών μεταποιητικών δραστηριοτήτων (18%), τα οποία όμως αφορούν μικρότερα υπόλοιπα χορηγήσεων και συνεπώς έχουν μικρή επίδραση στη διαμόρφωση του συνολικού δείκτη NPEs του κλάδου της μεταποίησης. Τα χαμηλότερα ποσοστά παρατηρούνται ενδεικτικά στους κλάδους της ενέργειας (0,6%) και των χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων (0,7%).
Αυτό που υπογραμμίζει, ωστόσο, η ΤτΕ είναι ότι στο περιβάλλον που διαμορφώνεται από τα υψηλά βασικά επιτόκια της ΕΚΤ και το αυξημένο κόστος χρηματοδότησης που αυτά συνεπάγονται, σε συνδυασμό με την επιβράδυνση του ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης, το αυξημένο κόστος παραγωγής και τη στασιμότητα του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, αναμένεται διατήρηση των πιέσεων στη χρηματοοικονομική κατάσταση νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Αυτό αναμένεται να επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα του χαρτοφυλακίου δανείων.
Αναγνωρίζει, πάντως, ότι η αναμενόμενη μείωση των βασικών επιτοκίων θα μπορούσε να επιφέρει γενικότερη βελτίωση του οικονομικού κλίματος και βελτίωση στην ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου, υπό την αίρεση πάντα της πορείας των διεθνών εξελίξεων και της απουσίας απρόβλεπτων γεγονότων. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι οι τράπεζες θα συνεχίσουν την προσπάθειά τους για περαιτέρω μείωση των κόκκινων δανείων, προσεγγίζοντας ακόμα περισσότερο τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (1,9%).
Διαβάστε ακόμα:
2024-04-28T05:15:27Z dg43tfdfdgfd